Prace magisterskie i doktorskie zrealizowane w Instytucie Archeologii UŁ w latach 1994-2003

Zadanie pt. „Digitalizacja i udostępnienie w Cyfrowym Repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego kolekcji czasopism naukowych wydawanych przez Uniwersytet Łódzki” nr 885/P-DUN/2014 dofinansowane zostało ze środków MNiSW w ramach działalności upowszechniającej naukę

Rezultaty działalności naukowo-dydaktycznej i zestawienia osobowe

Zadanie pt. „Digitalizacja i udostępnienie w Cyfrowym Repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego kolekcji czasopism naukowych wydawanych przez Uniwersytet Łódzki” nr 885/P-DUN/2014 dofinansowane zostało ze środków MNiSW w ramach działalności upowszechniającej naukę

O zapomnianym pałacu Sapiehów w Dubnie na Podlasiu

Sapiehowie to jeden z najpotężniejszych rodów magnackich Wielkiego Księstwa Litewskiego, wywodzący się z ziem dzisiejszej Białorusi i Rosji. Jeden z nich Iwan Sapieha był pierwszym wojewodą podlaskim. W 1512 r. został właścicielem wsi Dubno, gdzie od przełomu XVI i XVII w. funkcjonował zespół dworski, który na przełomie XIX i XX w. został zrujnowany i zapomniany. W latach 2006–2010 i 2013 przeprowadzono wykopaliskowe badania archeologiczne, m.in. dzięki dotacjom z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Sąsiedztwa Polska-Białoruś-Ukraina INTERREG IIIA/TACIS CBC 2004-2006 oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Prace archeologiczne uzupełniono badaniami nieinwazyjnymi, geomorfologicznymi, przyrodniczymi, fotografią lotniczą oraz stosownymi kwerendami źródłowymi. Prace te przyniosły niezwykle interesujące rezultaty. Okazało się bowiem, że odkryto ukryte pod powierzchnią ziemi relikty tej rezydencji. W efekcie przeprowadzonych prac archeologiczno-architektonicznych można było zrekonstruować w znacznej mierze ten zespół rezydencjonalny składający się z pałacu, kaplicy, innych budynków pomocniczych, jak: karczma, oranżeria, lamus. Jednak najbardziej spektakularnym wynikiem było odkrycie pałacu, nazywanego Kamienicą Wielką. W trakcie badań rozpoznany został rzut kamienicy na poziomie parteru oraz zlokalizowany w piwniczce skarbczyk. Opisana Kamienica Wielka jest typowym dla XVII w. zespołem budynków dworskich. Jednak jest jednym z pierwszych na Podlasiu obiektów, które zostały odkryte w miejscu, gdzie na powierzchni ziemi śladami dawnej świetności były tylko ułamki ceramiki naczyniowej i gruz ceglany. Tak więc badania archeologiczne przywróciły do świadomości społecznej i wprowadziły do „obiegu naukowego” zapomnianą rezydencję Sapiehów, jednego z najznakomitszych rodów Rzeczpospolitej Szlacheckiej

CHANGES IN THE ANAEROBIC THRESHOLD IN AN ANNUAL CYCLE OF SPORT TRAINING OF YOUNG SOCCER PLAYERS

The aim of the study was to assess changes in the anaerobic threshold of young soccer players in an annual training cycle. A group of highly trained 15-18 year old players of KKS Lech Poznań were tested. The tests included an annual training macrocycle, and its individual stages resulted from the time structure of the sports training. In order to assess the level of exercise capacities of the players, a field exercise test of increasing intensity was carried out on a soccer pitch. The test made it possible to determine the 4 millimolar lactate threshold (T LA 4 mmol · l-1) on the basis of the lactate concentration in blood [LA], to establish the threshold running speed and the threshold heart rate [HR]. The threshold running speed at the level of the 4 millimolar lactate threshold was established using the two-point form of the equation of a straight line. The obtained indicators of the threshold running speed allowed for precise establishment of effort intensity used in individual training in developing aerobic endurance. In order to test the significance of differences in mean values between four dates of tests, a non-parametric Friedman ANOVA test was used. The significance of differences between consecutive dates of tests was determined using a post-hoc Friedman ANOVA test. The tests showed significant differences in values of selected indicators determined at the anaerobic threshold in various stages of an annual training cycle of young soccer players. The most beneficial changes in terms of the threshold running speed were noted on the fourth date of tests, when the participants had the highest values of 4.01 m · s-1 for older juniors, and 3.80 m · s-1 for younger juniors. This may be indicative of effective application of an individualized programme of training loads and of good preparation of teams for competition in terms of players’ aerobic endurance

Places of Memory and Oblivion in the Cultural Landscapes of the Polish Jurassic Highland. References and Extensions

Publikacja powstała w ramach projektu badawczego „Miejsca pamięci i zapomnienia. Interdyscyplinarne badania północnych terenów Jury Krakowsko-Częstochowskiej”. | The publication was prepared as part of the project Places of Memory and Oblivion. Interdisciplinary Studies of the Northern Areas of the Polish Jurassic Highland.Prezentowany tom zamyka serię 6 opublikowanych wcześniej raportów badawczych, przygotowanych w ramach projektu „Miejsca pamięci i zapomnienia. Badania interdyscyplinarne północnych terenów Jury Krakowsko-Częstochowskiej”, zrealizowanego na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Łódzkiego w latach 2014–2019 w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Nie jest on jednak ani rekapitulacją samych badań, ani podsumowaniem treści zawartych w poprzednich tomach serii. Idea, która mu przyświeca, przewiduje raczej tematyczne splecenie, lecz zarazem swobodne nawiązanie do tego, co w badaniach w Jurze zrobiliśmy lub do tego, co o nich napisaliśmy. Szczególnie ważne są w nim poszerzenia i uzupełnienia motywów badawczych oraz wątków pisarskich znanych z poprzednich tomów serii, ale także wprowadzenie wątków i motywów nowych, podpowiadających świeże ujęcia i alternatywne spojrzenia. Autorzy tekstów pomieszczonych w tym tomie nie uchylają się więc od ujęć krytycznych i spojrzeń odmiennych wobec tych przyjętych w badaniach w Jurze, w szczególności wobec założeń oraz kroków badawczych przyjętych i realizowanych przez siebie samych. Ich teksty często mają przez to charakter „sięgających w głąb spraw” komentarzy metodologicznych. Czytelników, znających teksty z poprzednich tomów, teksty z tego tomu z pewnością przez to zainteresują. Czytelników, którzy dawniejszych tekstów jeszcze nie znają, zachęcą – mamy nadzieję – do sięgnięcia po nie i do ich konfrontacji z tekstami przynoszącymi tworzone dziś nawiązania i poszerzenia. Do uczestnictwa w tym wydawniczym przedsięwzięciu zaprosiliśmy studentów biorących udział w jurajskich badaniach, ale również autorów przyglądających się dotąd naszym badaniom z zewnątrz, lecz i ich tematyką, i ich metodologią, i – co równie ważne – ich terenową realizacją autentycznie zainteresowanych, często mających zgromadzone w Jurze własne doświadczenia biograficzne oraz badawcze.Praca naukowa finansowana w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2014–2019. Projekt realizowany jest na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Łódzkiego

Potential Pass Networks

Passes are the events that happen the most often in football. Therefore, it is important for scouting and situation analysis to recognize the most valuable passes in crucial situations. Aggregating the most optimal passes during the game can provide insights to the coaching staff regarding players' availability to receive dangerous passes, missed dangerous passing opportunities, and pass combinations that should have occurred more or less frequently. In the study, we introduced potential pass networks, which visualize the most valuable passes in the form of previously used pass networks. We implemented these networks with ORTEC event data and TRACAB tracking data using a physics-based approach, incorporating a closest defender model and the concept of error associated with the pass, and convolutional neural networks. Additionally, we compared them between each other.  The physics-based approach yielded a more accurate approximation of the most valuable pass in various scenarios, while maintaining the explainability of the outcome. Machine learning method tended to overestimate the value of long passes close to the sideline and failed to provide reasons behind the bias. Overall, using the physics-based approach, we produced a useful tool which can be used in football clubs.

Potential Pass Networks

Passes are the events that happen the most often in football. Therefore, it is important for scouting and situation analysis to recognize the most valuable passes in crucial situations. Aggregating the most optimal passes during the game can provide insights to the coaching staff regarding players' availability to receive dangerous passes, missed dangerous passing opportunities, and pass combinations that should have occurred more or less frequently. In the study, we introduced potential pass networks, which visualize the most valuable passes in the form of previously used pass networks. We implemented these networks with ORTEC event data and TRACAB tracking data using a physics-based approach, incorporating a closest defender model and the concept of error associated with the pass, and convolutional neural networks. Additionally, we compared them between each other.  The physics-based approach yielded a more accurate approximation of the most valuable pass in various scenarios, while maintaining the explainability of the outcome. Machine learning method tended to overestimate the value of long passes close to the sideline and failed to provide reasons behind the bias. Overall, using the physics-based approach, we produced a useful tool which can be used in football clubs.

The Presumed Stone Circle in Pruszcz, Gostycyn Commune

In 2007 the Conservation Office in Bydgoszcz commissioned archaeological research on a presumed stone circle in Pruszcz, Gostycyn Commune. This object had been capturing a great deal of interest among explorers for a long time. Preliminary examination of the construction revealed that it was an archeological object that was similar to some well known ones from the cemetery of the Wielbark culture in Odry. The features that provoked such an assumption were: similar shapes of peripheral stones, similar dimensions of the circle diameter as well as, what was discovered after exposing peripheral stones, there were some small erratic stones in their bedrock. We would also like to interpret a few erratic stones lying between the circle and the mound as highly possible marking of graves from the flat area of a potential cemetery. However, doubts started to emerge when it turned out that the peripheral stones were not connected with a wreath usually running around the circle and that there were no old lichens on the stones. In the light of our research it seems very likely that the genesis of the examined stone circle in Pruszcz is modern. The presumable builders could be either Karl Hans Konstantin von Königsmarck, the Tuchola district head or Jan Górski, the last owner of the Kamienicki land. The history of the circle seems extremely interesting and can be a significant example of the impact that archaeological discoveries have on modern architecture of landscape